Utrecht

Algemene beschouwingen bij begroting 2002 gemeente Utrecht

Eerste termijn SP

MdV,

Morgen is het een jaar geleden dat de tussentijdse gemeen-teraadsverkiezingen plaats vonden. Het moest anders en het kon beter, vonden veel kiezers, en Leefbaar Utrecht betrad de collegebankjes.

Valt er al iets te zeggen van de prestaties en de bestuursstijl van ons nieuwe dagelijks bestuur? Volgens sommigen nog niet voldoende om er al een Tumult debat aan te besteden, maar ik wil namens de SP fractie toch een poging doen om een tussenbalans op te maken.

Zij die verwacht hadden dat dit nieuwe college er een puinhoop van zou maken zijn bedrogen uitgekomen, want dat is niet het geval. De achterkant van het stadhuis staat er ook nog steeds, wat mij als bouwkundige met verbazing vervult.

Er wordt door onze dagelijkse bestuurders hard gewerkt. Ik zag vorige week bijvoorbeeld nog 's avonds laat licht branden op de kamer van wethouder van den Berg. Die was waarschijnlijk nog eens de parkeerparagraaf van het collegeprogramma aan het doorlezen.

Verder wordt er met enige regelmaat door het college naar de oppositie geluisterd, zelfs voorstellen overgenomen, en dat is meer dan in het verleden het geval was. Zo zijn bijvoorbeeld onze voorstellen voor de verbetering van het leerlingvervoer en voor een betere openbare klachtenregistratie op de wijkbureaus overgenomen. Soms durven coalitiepartijen zelfs een vuistje te maken om hun fractiegenoten in het college een stimulans te geven, zoals bij onze motie voor het behoud van de Sterrenhof voor de sociale huursector. Dat is mooi, dat is verstandig, dat is al een beetje dualistisch. Ik zou zeggen, ga zo door met de voorstellen die wij vandaag nog aan u zullen voorleggen.

Maar verder is er de afgelopen maanden vooral de bij de grote dossiers niet zoveel veranderd ten opzichte van het verleden en dat is wél teleurstellend gezien de torenhoge verwachtingen die vooraf waren gewekt.

Wat is er voor het stationsgebied tot nu toe bereikt? Aan zichtbaars bar weinig. Er wordt vaker schoongemaakt, dat is mooi. Er wordt een miljoen verspijkerd aan het verschuiven van een fietspad over twee meter voor een periode van vijf jaar. Dat doet vertrouwd denken aan vorige collegeperioden. Verder is er zojuist weer acht miljoen gulden aan planontwikkelingskosten afgeboekt. Ook dat doet denken aan die goeie ouwe tijd van veel lullen, veel dossiertjes met papier vullen en snelle adviseurs met salarissen met veel nullen.

En het mooiste komt nog: nadat de coalitiepartijen eind december beloofden in de komende vijf jaar hoogstens 150.000 m2 kantoren bij te bouwen in het stationsgebied, komt vervolgens de Rabobank op de proppen die in zijn eentje 40.000 m2 wil bouwen op 200 meter van het station. Geen probleem, dan zeggen we toch gewoon dat de RABO niet bij het stationsgebied hoort? Terwijl de RABO bij het vorige, door Leefbaar Utrecht verguisde college nog binnen het stationsgebied viel.

Voorzitter, ook dit college beheerst het creatief boekhouden.

De SP-fractie wil hierover een motie voorleggen aan de raad, waarin wij vragen om ondubbelzinnig uit te spreken dat de RABO gewoon bij het stationsgebied hoort. Wij houden namelijk niet zo van creatief boekhouden, als dat neerkomt op verkiezingsbedrog. Los van het creatief rekenen begrijpen wij niet dat de collegeleden van Leefbaar Utrecht klaarblijkelijk klakkeloos akkoord gaan met een nieuw megakantoor dat de zoveelste aanslag vormt op de leefbaarheid van het gebied rond de Croeselaan en een grote stimulans voor de files en het aantal woningzoekenden in de regio. De heer Westbroek had het laatst over de groei van de automobiliteit als een soort natuurverschijnsel, maar daar denk ik na dit voorbeeld toch anders over.

Mocht deze motie niet aangenomen worden, dan is daarmee wat ons betreft op voorhand het raadplegend referendum een schijnvertoning geworden.

In essentie gaat het referendum namelijk over de vraag of de Utrechtse bevolking er voor kiest om het stationsgebied te laten ontwikkelen tot internationaal zakencentrum, of dat we de voorkeur geven aan een ontwikkeling waarbij de leefbaarheid en gevarieerde invulling van het gebied centraal staan.

Als je op voorhand al een hypotheek neemt op de uitkomst komt dat je geloofwaardigheid niet ten goede.

Datzelfde geldt voor het gebruik van sfeerbeelden die kant noch wal raken in het computerprogramma waarmee de burger kan kiezen of hij voor het dynamische of het gezellige alternatief is. Zo kan je bij gebouwtypen aangeven dat je voorkeur uitgaat naar een fraai 19e eeuws monumentenpand. En bij vervoersvormen is een van de keuzen een futuristische magneetbaan.

Voorzitter, wij gaan er van uit dat, nu de publiciteitscampagne al op stoom begint te komen de raad zich op korte termijn kan uitspreken over de vraagstelling en afhankelijk van die vraagstelling kan besluiten om het referendum al dan niet door te zetten. Kan het college aangeven of dit ook gebeurt, of wordt gekozen voor de klassieke aanpak om de raad met de kloten voor het blok te zetten, omdat afblazen van het referendum gezien de lopende campagne een afgang zou zijn?

Ik stap over op Leidsche Rijn. Hier zitten we al jaren in een patstelling omdat een vorige raad gekozen heeft voor een stedenbouwkundig concept voor de inpassing en overkluizing van de A2, dat financieel klaarblijkelijk te hoog gegrepen is en tot onaanvaardbare risico's voor weggebruikers en omwonenden zou leiden.

Ten gevolge hiervan is er geen geld voor noodzakelijke korte termijn investeringen in randstadspoor, voor voorzieningen in de wijk, en wordt er steeds meer afgeknabbeld van het Rijnse Park. Sportverenigingen en een volkstuinvereniging die verplaatst moeten worden kunnen geen kant meer op, ik begreep van UVV dat ze binnenkort zelfs verblijd worden met een tijdelijke ontsluitingsweg dwars door een van hun velden. De beslissing over de aanleg van het nieuwe ziekenhuis stagneert op onduidelijkheid over de locatie.

Voorzitter, wat ons betreft had dit college een half jaar geleden de knoop al doorgehakt en waren we overgeschakeld op een realistischer aanpak met de A2 min of meer op de huidige plaats, ingepakt in een bedrijvenstrook. Met de paar honderd miljoen die we dan in de zak houden kunnen zo'n beetje alle problemen in het gebied aangepakt worden, misschien houden we zelfs nog wat geld over om wat extra betaalbare woningen te bouwen.

Het moet anders en het kan beter in Leidsche Rijn, om nog maar eens een slagzin van Leefbaar Utrecht te lenen.

Ik kom op de andere bestuursstijl, het terugdringen van de bureaucratie en het versterken van de uitvoering waar dit college voor zou staan.

Er zijn heel wat voorstellen gedaan in het kader van de nieuwe manier van besturen, aan initiatieven op dit punt ontbreekt het niet.

Maar wij hebben twijfels of de concrete uitwerking van die voorstellen niet juist neerkomen op méér bureaucratie.

De optelsom van wijkraden, wijkcommissies en wijkbureaus biedt volop voedingsbodem voor extra vergaderen en competentiestrijd. Meer budget voor communicatie, zowel bij de secretarie als bij de wijkbureaus, lijkt vooral een verhoging van de verkoopinspanning van het collegebeleid. Referenda hebben alleen zin als ze een heldere vraagstelling hebben. En het absolute toppunt op dit gebied is een stadspeiling van anderhalve ton waarbij de bevolking mag kiezen uit drie beelden die je nog niet cadeau wil krijgen. Wij zullen op dit punt ook een amendement indienen.

Dan zou de oud-voor-nieuw operatie in het teken staan van efficiënter werken en het kappen van dor hout.

Bij de commissiebehandeling heeft de SP-fractie al aangetoond dat er vrijwel geen sprake is van het kappen van dor hout.

Zo schakelen we weer over op het spuiten van bestrijdingsmiddelen, wat een raadsmeerderheid nog niet zo lang geleden juist had afgeschaft.

Ook moet de straatverlichting een uur eerder in de lage stand. Dat maakt volgens wethouder Van Zanen bijna niets uit wat betreft lichtopbrengst. Als we deze redenering doortrekken kunnen we volgend jaar de straatverlichting ook helemaal afschaffen en onze inwoners een zaklamp met oplaadbare batterijen verstrekken.

Ik ga alle voorbeelden die we eerder genoemd hebben hier niet herkauwen, maar concludeer dat er de pretenties met betrekking tot oud-voor-nieuw en het aanpakken van de bureaucratie nog helemaal niets is waargemaakt.

Daarmee kom ik op de bestuurscultuur in het bijzonder bij Leefbaar Utrecht.

In het collegeprogramma was een foutje gemaakt in de cultuurparagraaf.

LU was vergeten was om expliciet aan te geven dat ze niet wilden bezuinigen op cultuur.

Wethouder Verhoef achtte zich gebonden aan het collegeprogramma en moest weg.

Bij de collegeonderhandelingen is ook onder de bezielende leiding van de heren Schnetz en Westbroek overeengekomen om een flink aantal parkeergarages rond het centrum te bouwen ten gerieve van de ondernemersachterban van LU en VVD, te financieren uit een verhoging van de parkeerinkomsten met honderd miljoen gulden.

De meeste eenvoudige stervelingen zullen snappen dat je die honderd miljoen alleen maar ophaalt door het betaald parkeren gebied uit te breiden, de tarieven te verhogen, of beide.

Vervolgens komt wethouder Van den Berg met haar parkeernota en stelt voor om het betaald parkeren gebied uit te breiden en de tarieven te verhogen.

Zodra blijkt dat de meeste inwoners van onze stad er niet veel voor voelen om ongevraagd tot hoofdsponsor van de middenstand aangewezen te worden, kent de verontwaardiging van de heren Schnetz en Westbroek over het parkeerplan van hun eigen wethouder geen grenzen meer. Ze hoeft nog net niet op te stappen.

Voorzitter als er mensen zouden moeten opstappen dan zouden het eerder de heren Schnetz en Westbroek zelf moeten zijn, want zij hebben dit collegeprogramma bij elkaar gecomponeerd, naar ik aanneem bij hun volle verstand.

Wat ons betreft mogen de raadsleden van Leefbaar Utrecht, de VVD, het CDA en de PvdA, als ze terugschrikken voor de consequenties van hun collegeprogramma voor de parkeertarieven, de sponsoring van ons parkeerbedrijf overnemen van onze bevolking.

Ze kunnen van ons dan nog een mooie oorkonde krijgen om aan de muur te hangen.

Voorzitter,

Omdat ik me aan de spreektijd wil houden doe ik de volgende punten in staccato.

Er zijn veel complimenten uitgedeeld over de deal die er is gemaakt over de sluiting van Cereol. De SP-fractie heeft hierover zeer gemengde gevoelens. Aan de ene kant is het mooi dat een veiligheids- en milieuprobleem is opgelost, aan de andere kant wordt er 37 miljoen gulden uitgetrokken voor het vernietigen van schaarse industriële werkgelegenheid. Wij hadden er de voorkeur aangegeven als er actief was gezocht naar een vervangende locatie voor Cereol, zodat het bedrijf elders in een moderner jasje had kunnen doordraaien. Het valt ons sowieso op dat in het economisch beleid van de gemeente het woord industrie een scheldwoord lijkt, alles draait om de commerciële dienstverlening. Wij zouden hier graag verandering in zien komen.

Wij willen een motie indienen naar aanleiding van de afschaffing van de museumjaarkaart en tariefsverhoging door het Centraal Museum. De SP-fractie constateert dat dit ten koste gaat van een grote groep trouwe klanten en dat dit het zoveelste staaltje is van de solokoers van haar directeur. De onderbouwing die de directeur van het CM in zijn brief aan de raad uitvoert staat op een groot aantal punten diametraal op de informatie die ons door de stichting museumjaarkaart verstrekt is. Wij willen daarom het besluit opschorten tot de raad een fatsoenlijke afweging heeft kunnen maken.

De uitkering uit het gemeentefonds wordt ieder jaar verhoogd met een compensatie voor prijsstijging, het zogenaamde accres. Instellingen die wij subsidiëren hebben net als de gemeente te maken met prijsstijgingen. Die worden volgens berichten niet volledig gecompenseerd door de groei van de subsidie. Dat lijkt ons niet echt eerlijk voor organisaties waar het niet of nauwelijks mogelijk is om door productiviteitsstijging aan kostenbesparing te doen, zoals de cultuursector.

Kan de wethouder financiën aangeven hoeveel het accres van het gemeentefonds over de periode 1993-2002 bedroeg en -indien dit accres niet volledig is doorgegeven aan gesubsidieerde instellingen- kan hij dan aangeven wat hiervoor de motieven zijn?

In de wijkaccommodaties is sprake van leegstand van ruimtes aan de ene kant en verdrijven van buurtinitiatieven, zoals de inloopochtend voor ouderen in het Ondiep, aan de andere kant.

Bovendien moet na 2002 het accommodatiebeleid van Vleuten en de Meern ook nog ingepast worden.

De subsidie aan wijkwelzijnsorganisaties is opgehoogd, zodat zij een marktconforme huur aan het OGU kunnen betalen en er zodoende geen sprake is van verkapte subsidie.

De consequentie hiervan is, dat buurtorganisaties, zoals bijv. een zangvereniging, een marktconforme huur aan wijkwelzijn moeten betalen, die voor veel organisaties veel te hoog is om uit contributie te betalen. Zij moeten vervolgens af zien van hun activiteiten of een subsidieverzoek indienen, wat onnodige bureaucratie veroorzaakt.

De SP vind dat de buurthuizen in de eerste plaats voor de buurt bestemd zijn en dat buurtinitiatieven voorrang moeten krijgen bij de accommodatie toewijzing, zonder inhoudelijke bemoeienis van de wijkwelzijnswerker.

Door instelling van accommodatieraden, die grotendeels uit bewoners bestaan , zal aan deze toewijzingsvoorwaarden voldaan worden.

Om dit te realiseren moet er een regeling ontworpen worden, waarin gegarandeerd wordt dat buurtinitiatieven voorrang krijgen bij de accommodatietoewijzing en dat zij alleen een gebruikersbijdrage betalen, zoals bijv. bij de Schalm in de Meern .

Het geld hiervoor kan binnen het budget gevonden worden, omdat er bespaard wordt op behandeling en toekenning van subsidies. Wij zullen zo dadelijk een motie indienen die dit regelt.

Wij steunen het college bij het nemen van initiatieven om door middel van flankerend beleid de groeiende tekorten aan huisartsen en onderwijzend personeel terug te dringen.

Ook de investeringen in het wegwerken van achterstallig onderhoud en het verbeteren van de veiligheid in de scholen en de sportaccommodaties steunen we van harte.

We komen binnenkort nog te spreken over de sportnota, maar ik wil nu al aangeven dat wat ons betreft de medewerkers sportstimulering, die nu onder welzijn vallen, overgaan naar de sportsector om hiermee de koppeling met de sportverenigingen te versterken.

Voor een aantal onderwerpen die ik had willen noemen hebben anderen al het gras voor mijn voeten weggemaaid.

Ik beperk me tot het onderschrijven van de standpunten van GL met betrekking tot:

-UB2000

-de tienermoeders

-de huurteams.

Wij hadden zelf een amendement over de culturele zondagen voorbereid, maar sluiten ons nu aan bij het reeds ingediende amendement van PvdA.

Voorzitter,

Tenslotte heeft de SP-fractie in de begroting 2002 nog één ding gemist onder de bestuurskosten: dat is een flinke post voor een relatietherapeut voor het college. Zo'n zieleknijper zullen ze lijkt mij hard nodig hebben!