Utrecht

Uit de Volkskrant van 28 juli 2005
Van verslaggever Gert-Jan van Teeffelen

AMSTERDAM/UTRECHT - Schadeclaims tegen het voormalige internationale asbestbedrijf Eternit maken meer kans nu blijkt dat dochterfirma?s al decennia op de hoogte waren van de gevaren van asbest. Alleen al in Nederland zullen de komende jaren nog duizenden mensen overlijden aan asbestziekten zoals longvlieskanker (mesothelioom). Dit stelt de Utrechtse advocaat en asbestexpert Bob Ruers. Hij deed twee jaar onderzoek naar het verleden van het Belgisch-Zwitserse conglomeraat Eternit, dat ook Nederlandse dochters had. Ruers, tot 2003 senator voor de SP, publiceert vandaag zijn bevindingen in een rapport van het wetenschappelijk bureau van dezelfde partij.

?Uit archieven blijkt dat fabrikanten van asbestcement in 1929 een kartel hebben opgericht?, zegt Ruers, die tot dusver duizend asbestzaken behandelde. ?Hierbij was ook Eternit aangesloten, inclusief de Nederlandse tak. Zij wisselden heel intensief kennis uit, ook over de gevaren van asbest. Dit was nog niet eerder bekend.?

In recente rechtszaken houdt Eternit vol dat alle bedrijven met deze naam onafhankelijk van elkaar opereerden, en dat kennis over de gevaren van asbest pas in de jaren zeventig aanwezig was. Het bedrijf kende echter al in de jaren dertig de problemen met asbest in Engeland, aldus Ruers. De advocaat van Eternit was de afgelopen dagen niet bereikbaar. Het bedrijf zelf weigert elk commentaar.

Het bestaan van het kartel kan volgens Ruers van grote invloed zijn op de procedure die de Nederlandse staat voorbereidt tegen Eternit, dat in 2003 zijn laatste asbestactiviteiten beëindigde. De staat claimt ten minste vijftig miljoen euro wegens het schoonmaken van vervuilde terreinen, onder meer in Twente. Onderhandelingen tussen het ministerie van VROM en Eternit liepen op niets uit. VROM ziet het onderzoek ?met belangstelling? tegemoet.

Het SP-rapport haalt Britse prognoses aan die stellen dat er tussen 1995 en 2029 in West-Europa 250 duizend mensen zullen overlijden aan mesothelioom, een kanker die uitsluitend asbest als oorzaak heeft. In Nederland zullen hieraan nog ongeveer twaalfduizend mensen overlijden.

Nu zijn dat er volgens het CBS vierhonderd per jaar. Over vijf jaar zal dat aantal zijn gestegen tot vijfhonderd per jaar, is de verwachting. Hierbij komt nog een onbekend aantal doden vanwege door asbest veroorzaakte longkanker. Veel gebouwen in Nederland bevatten nog asbest.

In de EU is asbest per 1 januari van dit jaar verboden. In Nederland is dit sinds 1993 het geval, maar Zweden nam deze maatregel al in de jaren zeventig. In ontwikkelingslanden neemt het gebruik echter juist toe, terwijl van beschermende maatregelen meestal geen sprake is.