Utrecht

De gemeenteraad is vandaag, met slechts de stemmen van SP en Burger en Gemeenschap tegen, akkoord gegaan met de ondertekening van de bilaterale samenwerkingsovereenkomst stadskantoor, waarin de gemeente NS vastgoed opdracht geeft voor de ontwikkeling van een stadskantoor van ruim 60.000 m2 vloeroppervlak en stichtingskosten van 160 miljoen euro.
De SP had zowel financiële als andere bezwaren tegen dit plan. De SP diende nog twee moties in, waarin werd aangedrongen op een verlaging van het budget als het aantal werkplekken met 10% wordt teruggebracht en op een betere verdeling van de risico's tussen gemeente en NS Vastgoed. Beide moties werden slechts gesteund door een deel van de oppositie en daarmee verworpen.

Programma van eisen stadskantoor/ samenwerkingsovereenkomst NS Vastgoed.
Inbreng SP in eerste termijn.

Na het muziekpaleis en de ontwikkelovereenkomsten voor het stationsgebied is de bouw van het stadskantoor het derde megaproject dat de collegepartijen er in de laatste maanden voor de verkiezingen met vereende krachten –nee ik moet nauwkeuriger zijn: met bijna vereende krachten- doorheen gaan jassen. Inmiddels is duidelijk hoe de hazen lopen: Leefbaar Utrecht, PvdA en CDA vinden dat met de oplossing van het BTW-probleem het laatste vuiltje is weggewerkt. Zij zetten het licht op groen voor een project dat op papier budgettair neutraal is, maar dat in werkelijkheid nog jaren als een molensteen om onze nek zal hangen. De exacte investeringskosten zijn niet gepubliceerd, maar waarschijnlijk liggen ze ergens tussen de 150 en 175 miljoen euro.

Namens de SP-fractie wil ik eerst ingaan op de argumenten om sowieso aan een stadskantoor te beginnen.
Die komen neer op drie motieven:
- onze huidige gebouwen zijn verouderd, het gemeentepersoneel heeft recht op een fatsoenlijke werkruimte;
- als je alle ambtenaren bij elkaar in één gebouw zet, kan je efficienter werken;
- en tenslotte: een centraal stadskantoor is beter bereikbaar voor mensen die iets nodig hebben van de gemeente.
Dat lijken heel redelijke argumenten, maar snijden ze ook hout?

Allereerst de kwaliteit van de werkruimte voor ons personeel. Die lijkt er op het eerste gezicht op vooruit te gaan, maar is dat ook zo? De bouwtechnische kwaliteit en status van de huisvesting wordt ongetwijfeld beter. Maar kwaliteit bestaat uit méér dan alleen technische eisen en marmer in de hal.
Het vakblad Bedrijventerrein peilde onlangs de mening van de Nederlandse kantoorbevolking over zijn werkplek. Bijna de helft van de mensen die op kantoor werken zou een andere locatie willen. De onvrede is vooral groot onder medewerkers die in grootschalige en anonieme gebouwen zitten. Voorzitter: die medewerkers gaan wij voor hun eigen bestwil in een kantoorbunker van 60.000 m2 proppen! Inderdaad proppen, want het nieuwe stadskantoor zal ruim 30% kleiner zijn dan onze bestaande kantoren. De ambtenaren zitten straks als haringen in een ton. Misschien wel een luxe ton, maar of je daar veel gelukkiger van wordt?
Eerst is de ruimtenorm per werkplek en voor de gemeenschappelijke ruimten uitgekleed. Vervolgens is de overmaat aan werkplekken voor deeltijdwerkers en ingeleend personeel geschrapt. Ik hoop dat onze medewerkers in deeltijd zich realiseren dat ze straks niet meer allemaal op vrijdagmiddag vrij kunnen nemen, dat moet ingeroosterd worden. Als laatste stap is het aantal formatieplaatsen met 10% teruggebracht, als voorschot op organisatie 2010. Al deze verminderingen van het vloeroppervlak hebben plaatsgevonden zonder het budget ook maar één cent te verlagen. Hoezo budgettair neutraal? Daarover dienen wij een motie in.
Nog twee aspecten die van belang zijn voor onze medewerkers zijn het groen en de frisse lucht. Een aantal van onze kantoren, zoals de ROVU-gebouwen, liggen nu schitterend in het groen, met ramen die je kan openzetten. Straks kijk je naar buiten tegen de gevels van de jaarbeurs, de Rabobank of het stationsemplacement en blijven de meeste ramen hermetisch gesloten. Je krijgt daar dan full airco voor terug.

Het tweede argument: met alle ambtenaren in één gebouw kan je efficiënter werken. Dat is een onbewezen stelling. Het is waar dat iedereen gemakkelijker, met minder reistijd, bij iedereen langs kan, maar is dat ook efficiënt? Als ik kijk naar de gemeenten Amsterdam en Den Haag, beide gemeenten met een stadskantoor, dan heb ik niet de indruk dat daar nu efficiënter of klantgerichter gewerkt wordt.
De SP heeft altijd gesteld dat er binnen de gemeentelijke overheid een aantal clusters zijn met een sterke interne samenhang, dié mensen moet je bij elkaar in de buurt zetten. Je krijgt dan een ruimtelijk cluster, een bestuurlijk cluster en een maatschappelijk cluster, naast wat kleinere zelfstandige eenheden. Het enige gevolg van het bij elkaar zetten van mensen die weinig of niets met elkaar te maken hebben is: zinloos vergadergeweld, extra grote projectgroepen, nóg meer bureaucratie.
Voorzitter de enige zekere efficiencywinst die er met een centraal stadskantoor geboekt wordt is het schrappen van enkele tientallen formatieplaatsen bij de postkamer, de bodes, de catering en andere facilitaire dienstverlening. Nóg meer mensen eruit in de onderste salarisschalen, nóg minder dienstverlening, één megarestaurant voor bijna 3000 mensen.

Tenslotte het bereikbaarheidsargument. Per dienst is geïnventariseerd hoeveel bezoekers ze trekken en dan blijkt dat het eigenlijk alleen bij burgerzaken en de sociale dienst om grote aantallen gaat. Die mensen komen ook grotendeels met het openbaar vervoer. De kantoren van burgerzaken en de sociale dienst zijn nu al centraal gelegen en prima bereikbaar per openbaar vervoer. Andere diensten zoals DSO en het parkeerbedrijf worden in de praktijk veel vaker per auto bezocht en ook hun medewerkers moeten meer gebruik maken van de auto. Die zou je dus zeker niet in het stationsgebied moeten huisvesten. Slecht bereikbaar en alleen peperduur parkeren.

Voorzitter, ik sluit af met twee opmerkingen over de contracten met NS Vastgoed.
Het is natuurlijk te droevig voor woorden dat we geen keus hebben tussen huren en kopen. Inmiddels is de contractduur opgekrikt tot 25 jaar. Wel hebben nu niet het financiele voordeel van een gebouw in eigendom en óok niet het flexibiliteitsvoordeel van huren. Wij hebben overwogen om daarover een motie in te dienen, maar na de commissiebehandeling is duidelijk dat Leefbaar Utrecht, PvdA en CDA overstag zijn, dat heeft dus geen zin meer.
Wat wel nog zin heeft is een verbetering van de ontbindende voorwaarden van de samenwerkingsovereenkomst. Die zijn nu zodanig geformuleerd dat we zelfs niet van NS Vastgoed afkunnen als zij niet in staat zijn om binnen de afgesproken randvoorwaarden te bouwen. Daarover dien ik een tweede motie in.

Motie “Minder medewerkers betekent lager budget”

De gemeenteraad van Utrecht, in vergadering bijeen op 12 januari 2006 ter bespreking van het programma van eisen stadskantoor en de samenwerkingsovereenkomst met NS Vastgoed,

Overwegende, dat:
- De gemeenteraad bij het beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet als randvoorwaarde heeft gesteld dat een stadskantoor budgettair neutraal te exploiteren moet zijn;
- hierbij impliciet is aangenomen dat ook het aantal medewerkers in de oude en nieuwe situatie vergelijkbaar is;
- inmiddels het aantal medewerkers, anticiperend op organisatie 2010 met 10% verlaagd is zonder dat het budget naar rato verlaagd is,

van mening, dat een verlaging van het aantal te huisvesten medewerkers effect dient te hebben op de hoogte van het budget,

verzoekt het college om het in artikel 10.2 van de bilaterale samenwerkings¬overeenkomst stadskantoor genoemde budget aan te passen op het lagere aantal te huisvesten medewerkers ten gevolge van Organisatie 2010, op basis van de ruimtenorm voor een standaard werkplek en de in artikel 10.2 genoemde huurprijs per m2.

P.F.C. Jansen (SP)
W.Rietkerk (Christenunie)

Voor de motie stemden: SP, Burger en Gemeenschap, Christenunie.
Tegen de motie stemden: Leefbaar Utrecht, PvdA, VVD, CDA, GroenLinks, D66.

Motie “beëindiging samenwerkingsovereenkomst bij te duur ontwerp”
De gemeenteraad van Utrecht, in vergadering bijeen op 12 januari 2006 ter bespreking van het programma van eisen stadskantoor en de samenwerkingsovereenkomst met NS Vastgoed,

Overwegende, dat:
- In artikel 10 van de concept samenwerkingsovereenkomst stadskantoor Utrecht (BISOS) de hoofdhuurvoorwaarden geformuleerd worden;
- deze formulering alle ruimte laat voor een tussentijdse verhoging van het budget, een hogere huur, dan wel bezuinigingen op de kwaliteit;
- dergelijke verslechteringen van de prijs/kwaliteit verhouding op basis van de huidige formulering van artikel 19 BISOS geen grond kunnen vormen voor een eventuele ontbinding van de samenwerkingsovereenkomst,

van mening, dat hiermee sprake is van een onevenwichtige verdeling van risico’s,
verzoekt het college om artikel 19 in genoemde zin aan te passen, voordat de BISOS getekend wordt.

P.F.C. Jansen (SP)
M.Schuring (GroenLinks)

Voor de motie stemden: SP, GroenLinks, Burger en Gemeenschap, Christenunie.
Tegen de motie stemden: Leefbaar Utrecht, PvdA, VVD, CDA, D66.