Utrecht

Volgens SP-fractievoorzitter Paulus Jansen kan het nieuwe college, bestaande uit PvdA, GroenLinks, CDA en Christenunie, toveren: "Ze kunnen méér met minder. Zo beloven ze alle werkloze jongeren aan een baan of stageplaats te helpen voor 80 euro per jongere. De bewoners van de Pelikaanstraat die moeten worden uitgekocht wegens de aanleg van de betonnen busbaan in hun straat hoeven niet te vrezen. Voor 100 woningen wordt maar liefst 186.000 euro uitgetrokken voor een schadevergoedingsregeling. It's magic!"

Algemene schouwingen bij het collegeprogramma “Utrecht voor elkaar”
bijdrage SP
Omdat ik vandaag moest werken had ik gisteren al mijn kritische toespraak voor deze beschouwingen geschreven. Vlak voor deze feestelijke bijeenkomst kreeg ik pas de antwoorden van de coalitiepartijen op onze vragen en de financiële onderbouwing van het collegeprogramma onder ogen.

Met name door de financiële onderbouwing moet ik mijn oordeel in positieve zin bijstellen: deze coalitie kan toveren met geld. Waar normaal het uitgeven van een foldertje bij de gemeente al gauw tienduizenden euro’s kost gaan deze partijen méér met minder doen.
Zo beloven zij alle Utrechtse jongeren aan een baan of stageplek te helpen. Dat kost geen 14,8 miljoen, zelfs geen 1,48 miljoen. Nee, deze prestatie zal geleverd worden voor 148.000 euro per jaar, oftewel 80 euro per werkloze jongere.
De betonnen busbaan langs het spoor, het HOV-om de zuid, gaat door. Jammer voor de bewoners van de Pelikaanstraat. Maar gelukkig beloven de coalitiepartijen dat er een ruimhartige uitkoopregeling komt voor iedereen die dit niet meer wil meemaken. Daarvoor wordt maar liefst 186.000 euro –eenmalig!- uitgetrokken voor ongeveer 100 woningen.
It’s magic!
Alle gekheid op een stokje: ze kunnen toveren óf ze kunnen niet rekenen. Ik hoop het eerste, maar ik vrees het laatste.

Na de lezing van het collegeakkoord kunnen wij goed begrijpen dat de PvdA, die als grootste partij het initiatief in handen had, na de verkennende gesprekken de voorkeur heeft gegeven aan een middencollege met GroenLinks, CDA en Christenunie en niet aan een links programmacollege. Dat zou een échte koerswijziging betekend hebben.

Utrecht voor elkaar straalt uit dat het vorige college het al aardig voor elkaar had en dat er hooguit op details wat bijgestuurd moet worden. Minstens 40% van de opgesomde maatregelen zijn bestaand beleid. Met de continuïteit zit het dus wel goed, al kan je je afvragen waar dan de inbreng van GroenLinks en Christenunie in dit college terug te vinden is.

Voor de zaken die goed lopen in Utrecht is continuïteit prima. Maar er zijn ook nog wel wat thema’s waar weinig voortgang geboekt is of problemen de afgelopen jaren zelfs verergerd zijn. Er is nog steeds een grote groep inwoners, waaronder veel jongeren, die geen werk hebben of aan de kant gezet zijn wegens hun leeftijd of een handicap.
Het economisch beleid was en blijft vooral gericht op het binnenhalen van werkgelegenheid voor de bovenkant van de arbeidsmarkt, zeg maar de groep die hier in de gemeenteraad goed vertegenwoordigd is.

Ook schiet het voor geen meter op met de aanpak van de naoorlogse wijken, en dan heb ik het niet alleen over de woningen maar ook over de bijbehorende voorzieningen. Hoopvol is overigens dat in het collegeprogramma staat dat voortaan het draagvlak onder de bewoners leidend is voor de keuze tussen sloop/nieuwbouw dan wel renovatie. Hoe hard is dat punt voor de collegepartijen? Werkt de gemeente alleen nog mee aan sloop als daarvoor draagvlak bestaat?

Een positief punt in het collegeprogramma is de aandacht voor de jeugd.
Dat is een echt SP-thema. In het voorjaar van 1998, vlak voor de formatie van Paars-II verscheen onze publicatie “Alles Kids” waarin we een flink aantal voorstellen deden voor een integraal jeugd- en jongerenbeleid, aangestuurd door een staatssecretaris voor jeugdzaken. Geen minister, want als oppositiepartij moet je natuurlijk je plaats kennen. Ik heb een exemplaar voor de wethouder jeugdzaken meegenomen.
Destijds kregen we bij Paars-II geen poot aan de grond, maar inmiddels is de interesse voor de jeugd op lokaal niveau tot grote hoogte gestegen en heeft landelijk het CDA plannen voor een minister van jeugdbeleid. Dat is een goede zaak.
Ook goed is dat in het collegeprogramma de 3% speelruimtenorm uit de initiatiefwet van Agnes Kant is overgenomen. De hoeveelheid informele speelruimte is enorm teruggelopen door het oprukken van geparkeerd blik en het volbouwen van restgebiedjes in de stad. Daarom wordt de bescherming van de formele speelruimte des te belangrijker.
Drie maanden geleden heeft de SP bij de behandeling van het bestemmingsplan Lunettengewezen op het gebruik van verzamelbestemmingen, waarmee snippergroen en speelplaatsen zonder enige formele procedure kunnen worden omgezet in asfalt. Het zou goed zijn als het nieuwe college daar iets aan doet. En anders zullen we ze daar een handje mee helpen.

Daarmee kom ik op het verkeersbeleid. Het is duidelijk dat GroenLinks en de Christenunie hier zwaar door het stof zijn gegaan. De flyover 24 oktoberplein gaat gewoon door, de busbaan langs het spoor naar de Uithof wordt aangelegd zonder dat zeker is dat er straks een tram over rijdt. De NOUW-2, waar wij overigens minder moeite mee hadden, gaat gewoon door. En halverwege de collegeperiode wordt bekeken of er nog aanvullende infra nodig is. Wij vinden het frappant dat bij de taakverdeling dit hoofdpijndossier vervolgens geparkeerd is bij de Christenunie. Dat is niet de eerste keer. In voorgaande collegeperioden is de post verkeer ingevuld door de wethouders Van den Bergh (Leefbaar Utrecht), Kernkamp (D66), Van der Steenhoven (GroenLinks) en Schouten (CDA). De PvdA ontbreekt in dit rijtje. Vorig jaar heeft de PvdA in de aanloop naar de verkiezingen afstand genomen van het verkeersbeleid, waar ze mede verantwoordelijk voor waren. Wij vinden het dan niet erg chic om als er vuile handen gemaakt moeten worden niet thuis te geven. De PvdA is met 14 zetels zeven keer zo groot als de Christenunie, dát is dus de fractie die ook op dit dossier het verschil maakt. Als de SP straks iets aan te merken heeft op het verkeersbeleid zullen wij ons richten tot de PvdA-fractie. Die draait in Utrecht namelijk aan de knoppen. Hoge bomen vangen veel wind.
Hoe staat het overigens met de inzet van het college voor ons gemeentelijk vervoerbedrijf GVU? We hebben zojuist het burgerinitiatief Geen Verkoop Utrechtse bus in ontvangst genomen, maar in het collegeparogramma is niets te vinden over de mogelijke uitverkoop van ons openbaar vervoerbedrijf.

De nog in voorbereiding zijnde megaprojecten uit de vorige collegeprogramma gaan allemaal door. Deels omdat ze vlak voor de verkiezingen al contractueel dichtgetimmerd zijn, zoals het stationsgebied, het muziekpaleis en het stadskantoor.
Maar dat is nog niet alles. Ook een nieuwe centrale bibliotheek, waarvan iedereen dacht dat die na het exploitatieonderzoek van september 2004 dood en begraven was, staat weer op de politieke agenda. Destijds was de conclusie van het haalbaarheidsonderzoek dat de exploitatielasten van de nieuwbouw zouden stijgen van 1,2 miljoen nu naar 4,5 miljoen. Bijna een factor vier meer! Mag ik de onderhandelaars vragen wat hier achter steekt? Gaan we bij nader inzien de wijkbibliotheken toch sluiten?

Ik zou hier graag ook het nodige gezegd hebben over de aanpak van de bureaucratie, al is het maar omdat de nieuwe coalitie nu al een terugtrekkende beweging maakt op het terrein van het verminderen van het aantal beleidsambtenaren. Het mes zetten in onze eigen bureaucratie is hard nodig om meer geld vrij te maken voor uitvoerende functies, méér mensen in dienst te kunnen nemen die nu thuis zitten. Maar we hebben geen tijd en dit onderwerp komt terug in de commissie bestuur en veiligheid op 15 mei a.s.

Ook zouden wij het graag gehad hebben over het wijkgericht werken. Verhoging van het wijkbudget met een miljoen per jaar klinkt leuk, maar wij begrijpen dat het alleen gaat om het verschuiven van geld dat al in de wijken besteed wordt op een zodanige wijze dat de bevolking zelf de prioriteiten mag bepalen. Dat legt een zware verantwoordelijkheid op de legitimatie van de besluitvorming. Wie bepalen straks hoe dit geld besteed wordt, wie vertegenwoordigen zij? Daarover gaan wij bij een andere gelegenheid graag verder over in gesprek.

Over de financiële deugdelijkheid van dit collegeprogramma heb ik het al in mijn inleiding gehad. Wij steunen de motie van Leefbaar Utrecht die vraagt om snelle duidelijkheid over de invulling van 12 miljoen oud voor nieuw bezuinigingsprogramma. En ik onderschrijf de opmerkingen van de heer Zijlstra over het wél inboeken van meevallers die er nog niet zijn, maar het vergeten van de tegenvallers waarvan al bekend is dat ze eraan komen. Bijvoorbeeld de een tot drie miljoen euro structureel die nodig is voor de oplossen van de problematiek bij de brandweer door de invoering van het Arbeidstijdenbesluit per 1 juni aanstaande..

Dan zou ik nu graag een motie indienen, die naar onze verwachting bij de nieuwe samenstelling van de raad gemakkelijk een meerderheid moet kunnen halen.
De motie Kappen met te vroeg kappen II. Destijds namens ons ingediend door Robert Giesberts, omdat de SP door zijn spreektijd heen was. Giesberts wordt nu als wethouder onder meer verantwoordelijk voor de bescherming van het schaarse groen in onze stad. Hij zal deze motie zeker als een steun in de rug zien, met name als die ook door de nieuwe coalitie wordt omarmd. De motie heeft ook een praktische betekenis omdat er volgens onze informatie in het kader van de NOUW-2 nog volop bomen gekapt worden zonder dat alle vergunningen onherroepelijk geworden zijn.

Motie “Kappen met te vroeg kappen-II”
De gemeenteraad van Utrecht, in vergadering bijeen op 27 april 2006 ter bespreking van het collegeprogramma “Utrecht voor elkaar”,

Overwegende, dat:
- de gemeenteraad op 8 december 2005 de motie “kappen met te vroeg kappen” heeft verworpen, met de stemmen van SP, GroenLinks, Christenunie, B&G en D66 voor;
- de handen van PvdA destijds gebonden waren door coalitieafspraken met de VVD over de parkeergarage Lucas Bolwerk;
- de PvdA tijdens de verkiezingscampagne heeft aangekondigd dat op het gebied van verkeer en luchtkwaliteit het roer om moet en door de verkiezingsuitslag ook in de positie verkeert om een koerswijziging in te zetten;
- GroenLinks en Christenunie natuurlijk nog steeds achter de motie staan;
- het collegeprogramma op dit punt niet uitmunt in grote concreetheid;

spreekt uit dat bij bouwprojecten waarvoor bomen gekapt moeten worden voortaan het
uitgangspunt is dat de kap pas kan plaatsvinden nadat alle benodigde vergunningen
onherroepelijk geworden zijn, dus geen beroep meer loopt.”

P.F.C. Jansen (SP)

Ik kom hiermee aan het einde van mijn bijdrage.

De SP-fractie zal de nieuwe coalitie zakelijk, op zijn concrete prestaties, beoordelen. Wij zijn benieuwd of er in de komende raadsperiode meer ruimte ontstaat voor dualistische verhoudingen. In het bijzonder bedoelen we daarmee of de coalitiepartijen zichzelf en elkaar de ruimte gunnen om soms gelegenheidscoalities te sluiten met andere fracties, ook al gaan ze daarbij wel eens in tegen een collegestandpunt.
Dat zou goed zijn voor de ruimte voor verandering en het vergroten van het draagvlak voor het gemeentelijk beleid onder de bevolking.
Wij wensen de nieuwe wethouders veel succes en sterkte bij het uitoefenen van hun verantwoordelijke taak.