Utrecht

Het structuurplan Stationsgebied - zoals deze donderdagavond is aangenomen door de gemeenteraad - brengt te grote financiële risico's met zich mee. Daarnaast leiden de grote bouwprojecten van onder andere 201.000 m2 kantoorruimte tot extra verkeer richting de Binnenstad. Onaanvaardbaar voor de SP, alleen al om de verdere aantasting van de luchtkwaliteit. De SP stemde daarom ook tegen het Structuurplan.

(bijdrage van Tim Schipper, woordvoerder Stedelijke Ontwikkeling)

Voorzitter,

De SP was met GroenLinks tegen de omzetting van bestemmingsplan naar structuurplan. Mijn fractie staat dus ook nu niet te juichen. De argumenten voor een structuurplan zijn de langjarigheid van het project, een niet vaststaand eindbeeld, tempo maken, in dit stadium nog geen gedetailleerde toetsing nodig op milieugebied. Maar daar loop je toch tegenaan op het moment dat de artikel 19-procedures komen. Versnelling nu, vetraging straks.

Bovendien hebben de BOO?s een zeer grote mate van detaillering (wordt ook door het college in de tekst aan gerefereerd op p 46) dat er de facto weinig ruimte is voor veel aanpassingen. In dit kader wil ik de brief van 12 december, over de voortgang van het muziekpaleis noemen. De raad wordt onder extra druk gezet om het structuurplan te aanvaarden, zodat de ruimtelijke onderbouwingen voor de projecten op het Vredenburg aangevuld kunnen worden met een hoofdstuk luchtkwaliteit, noodzakelijk voor de artikel 19 procedures. Slikken of stikken. Niet slikken betekent vertraging, betekent extra kosten en dat wil de raad toch niet op zijn geweten hebben?

Extra argument voor de verregaande concentratie van functies rondom het station is dat bundeling beter is dan spreiding, dat dit een betere bescherming biedt voor het groen rondom de stad. Voorzitter, inmiddels hebben we kunnen zien wat dat waard is. Plannen voor een A 2 ½ , bebouwing van het gebied tussen Woerden en Harmelen, Rijnenburg.

De mening van de SP over de ontwikkeling in het SGB is genoegzaam bekend. Ik zal deze niet herhalen, op onze twijfels over de financiele haalbaarheid na. Die zijn zelfs nog versterkt door de BERAP: verdere toename plankosten, kritieke situatie aan de GVR-weg, waar de gemeente het op termijn moet verdienen. De grondopbrengsten zijn cruciaal, maar onzeker. Het weerstandsvermogen schiet tekort. Bij het muziekpaleis zijn we geconfronteerd met extra kosten door vertraging. Zal niet de laatste keer zijn bij een complex project als het Stationsgebied. Ook de centrale bibliotheek is nog steeds in het structuurplan opgenomen. Al met al voldoende redenen voor ons om de rekenkamer te verzoeken een onderzoek a la Leidsche Rijn te doen naar de ramingen en risico?s en de ontwikkeling van de Grondexploitatie. Dit idee leeft overigens bij een flink deel van de raad, gezien de reacties die wij kregen.

Woningbouw

We zien in het Structuurplan een nog altijd ambitieus woningbouwprogramma. De1000 die nu tot 2015 in het plan staan zijn er al een stuk minder dan het ooit geweest is. De redenen daarvoor zijn uiteengezet in een memo van de Projectorganisatie Stationsgebied dat mij helaas slechts via een omweg bereikte. Toch zetten wij nog altijd vraagtekens, ook bij dit aantal. Ter vergelijking; in Rotterdam is de afzet van woningen beperkt tot zo?n 60 per jaar. De makelaars verwachten in het centrum van die stad maximaal 600 woningen te kunnen slijten. Wat heeft Utrecht dat Rotterdam niet heeft?

Lucht, geluid en bereikbaarheid

Zeker is dat veel onzeker is. Het Actieplan Luchtkwaliteit stelt dat doortrekken van de Westpleintunnel tot en met de Daalsetunnel noodzakelijk is. Een studie naar verdere ondertunneling van de Graadt van Roggenweg wordt momenteel gedaan. De nieuwe regelgeving voor luchtkwaliteit volgt binnenkort. Er is een gerede kans dat de resultaten van deze studies zullen leiden tot aanpassing van het Structuurplan. Mijn fractie achtte het dan ook wijs om enig uitstel te bepleiten bij de bespreking van dit structuurplan tot hierover duidelijkheid is, maar we vonden daarvoor onvoldoende gehoor in de commissie. Als voornaamste reden geldt wederom de oplopende kosten die deze vertraging tot gevolg heeft. Dat is waar, maar ik wil erop wijzen dat overigens voor een flink deel van de maatregelen uit het Actieplan Luchtkwaliteit nog geen dekking. Om de (auto)bereikbaarheid van het Stationsgebied te garanderen creeren we 2 verkeersriolen, De Graadt van Roggenweg en de van Zijstweg-Overste den Oudenlaan-Europalaan, want ja, er ontstaat een ?bepaalde mate van toename van het autogebruik?(p34). Een veelgebruikte term bij het structuurplan is ?verbinden?. Inclusief HOV is de van Zijstweg goed voor een dikke verdubbeling van het huidige profiel. Per etmaal 19.000 tot 25.000 auto?s. Hierover lopen de mededelingen uiteen. Daar komen de 800 bussen nog bij, als ik het goed heb begrepen. De HOV-baan deelt Kanaleneiland in tweeen ? de Kanalenarchipel, hoorde ik al iemand zeggen. Hoezo verbinden?

Mijn fractie heeft ook zorg over de bereikbaarheid van het Stationsgebied voor minder validen, met name in de komende tijd van verbouwingen. Vorige week was daar in UTOPICS een item over, waarbij een slechtziende en iemand in een rolscooter in kort tijdsbestek een paar hele praktische problemen doornamen, zoals de wijze van afzetten van opgebroken straten, tijdelijke toegangen, invalidentoiletten. Mijn fractie wil graag de vinger aan de pols houden over de knelpunten en de bedachte oplossingen. We vragen dan ook aan het college periodiek een rapportage op dit gebied aan de raad te verstrekken.

Verbinden is ook cruciaal bij de Kop van Lombok. In het structuurplan is sprake van het ?afronden? van Lombok bij de kop. We hebben de bouwplannen kunnen zien die dit moeten bewerkstelligen. Een vreemde interpretatie van wat stedebouwkundige Bouwman noemde als het verbinden van Lombok met het Smakkelaarsveld. Het Lombokplein moet kleinschalig worden en groen. Maatje S op de hoogtekaart. Het cruciale probleem daar is de fasering van de bouwprojecten in relatie tot geluid. Nu al een gat, maar de Westpleintunnel is nog jaren weg, in welke vorm dan ook. Mijn fractie vindt dat we nu geen muur moeten neerzetten, maar kijken naar oplossingen die de mogelijkheid van verbinden daadwerkelijk open laten.

Zoek het eerder in enige variatie in de bouwhoogten en kijk bij het ontwerp naar de invulling van de functies op de onderste lagen, waarbij minder strenge geluidseisen gelden (winkels, kantoor). Op die manier speel je wat ons betreft beter in op wat nu wenselijk is (bouwen op de kop) en hou je meer opties open voor het plein en het begrip ?verbinden?.

Kleine ondernemingen

Terzijde, maar belangrijk voor mijn fractie, is de positie van de zittende detailhandel en horeca. In de commissie was het een breed gedragen idee dat zij een zorgvuldiger behandeling verdienen dan nu het geval is en dat ze geen zin heeft iedere keer de afzonderlijke knelpunten te bespreken. Het kan dan juridisch kloppen dat de gemeente geen partij is als het gaat om huurders van NS Vastgoed of Corio, maar als we niet nalaten te benadrukken dat de samenwerking met deze grote jongens zo goed is dan moet het toch voor de gemeente mogelijk zijn meer druk die kant op te geven om behoorlijke regelingen te treffen met de kleine ondernemers. Dit gebeurt nu onvoldoende.

En dan heb ik het nog niet eens over een ondernemer als vishandelaar van Daalen, die van de gemeente huurt, of de poffertjeskraam. Beeld- en sfeerbepalende zaken in de stad die in de vaart der vooruitgang ten onder dreigen te gaan.

Wij vinden het nodig de raad hierover om een uitspraak te vragen middels een motie, mede ingediend door D66 en GroenLinks.

Visie 1 of Visie A

Het college benadrukt in het structuurplan nog maar eens dat bij de uitwerking Visie A van het referendum uitgangspunt blijft. Als we echter alleen al kijken naar de cijfers voor kantooroppervlak, dan is daar ten opzichte van visie A al een flinke pluk bijgekomen. In het eerder gememoreerde memo van de Projectorganisatie Stationsgebied worden weer andere cijfers genoemd dan in het structuurplan. Nou ben ik een slechte rekenaar, dus misschien kan het college hier ter plekke nog wat licht laten schijnen op de exacte situatie, maar naar mijn mening is het kantorenvolume in ieder geval niet minder dan wat als resultaat van het referendum de uitkomst was.

Daarnaast verwachten wij dat door de krapte in de financiën in de toekomst vaker afgeweken zal gaan worden van de ideale maten en we de noodzaak voorgelegd krijgen de hoogte in te gaan. Stadshart verruimd wordt stadshart versteend, zijn we bang.

Conclusie

De tekst van het structuurplan leest als een reisbrochure (voorbeeld p17-18: ?voor dit gebied ? de binnenstad ? wordt een nieuwe interpretatie gevraagd van het begrip ?kleinschaligheid? en visuele rijkdom in een moderne vormentaal?.). Om de analogie met de reisprospectus door te trekken: de bewoners van Utrecht en de detaillisten in het SGB gaan op reis met onbekende bestemming (geen eindbeeld). Het zonnetje schijnt, de lucht is blauw. Maar bij aankomst zou de accommodatie weleens aan een drukke hoofdweg kunnen liggen, tussen torenflats, disco?s en een casino. Het zwembad is leeg en het hotel overbooked. De reisorganisatie (de ontwikkelaars) aanvaardt geen aansprakelijkheid, de financiele strop is voor de reizigers. Geen garantiefonds springt bij (weerstandsvermogen). De SP ziet weinig in deze reisopzet en koopt vanavond geen ticket.