Utrecht

Al vier maanden lang zijn de brandweerlieden en hun gezinnen in onzekerheid over het rooster waarin ze zullen gaan werken. De gemeente Utrecht is niet in staat om met het brandweerpersoneel tot een vergelijk te komen terwijl dit in andere steden, zoals Rotterdam en Maastricht, allang in alle tevredenheid is gelukt. De gemeente gaat zelfs zover dat ze haar eigen gemaakt rooster, dat geen instemming heeft van de Ondernemingsraad, erdoor willen drukken. De gemeente heeft inmiddels aangekondigd vrijdag 9 maart naar de rechtbank te gaan om dat voor elkaar te krijgen. De SP vindt het onbegrijpelijk dat de gemeente het niet lukt samen met de brandweerlieden tot een akkoord te komen.

De SP vindt dat de gemeente moet stoppen met deze politiek van escalatie en eindelijk eens serieus moet gaan praten en luisteren naar de brandweerlieden en haar vertegenwoordigers. Daarom kiest de SP partij, kiest de SP partij voor onze brandweer en onze (brand)veiligheid.

Achtergrond van dit conflict

De beroepsbrandweer in Utrecht werkt sinds jaar en dag in een drieploegen-rooster: 24 uur op, 48 uur af. In feite komt dit neer op een 54-urige werkweek. De arbeidstijdenwet schrijft echter sinds 1 juni 2006 voor dat de gemiddelde werkweek maximaal 48 uur mag duren. Deze 54-urige werkweek is dus in strijd met deze wet. Jarenlang heeft de Nederlandse overheid deze wet, die in 1993 van kracht geworden is in Europa, ontdoken. Al die tijd heeft ze gedaan alsof haar neus bloedde. Totdat na een aantal uitspraken van de Europese en Nederlandse rechtbank duidelijk werd dat deze onwettige situatie niet langer kon voortduren. Uiteindelijk is de enige oplossing dat er meer brandwachten in dienst worden genomen. Maar ja, je kunt niet zomaar een blik brandwachten opentrekken. Het conflict gaat erover op welke wijze de brandwachten in de tussentijd worden ingezet totdat er eindelijk weer voldoende personeel in dienst is.

Wat willen de brandwachten?

Sinds 1 januari 2007 werkt de brandweer volgens het zogenaamde Rotterdamse model. De brandweer blijft hierin werken in 3 ploegen. Om ervoor te zorgen dat de gemiddelde werkweek netjes 48 uur wordt, worden de brandwachten eens in de 7 diensten vrijgeroosterd. Om de voor- en nadelen duidelijk uit te leggen moeten we wat rekenen. In Utrecht werken zo'n 150 brandwachten, 50 dus per ploeg. Deze 50 mannen en vrouwen zijn nodig omdat er continu 35 aan het werk moeten zijn als alle brandweerwagens in Utrecht paraat zijn. De 15 "extra" is nodig voor verlof, ziekteverzuim, opleiding, etc. In het Rotterdamse model moeten de brandwachten eens in de 7 diensten zijn vrijgeroosterd, dus zijn er eigenlijk i.p.v. 50 brandwachten slechts 43 brandwachten beschikbaar. Er zijn dus slechts acht "extra" voor verlof, ziekteverzuim, opleiding, etc. De verlofverlening komt in dit model onder druk te staan, vooral in periodes waarin er een hoog ziekteverzuim is. Dit is natuurlijk vooral vervelend voor de brandwachten, ze kunnen af-en-toe immers geen verlof opnemen als ze dit willen. De brandwachten kiezen voor dit model, omdat wat de gemeente voorstelt nog beroerder is. De gemeente vindt dit model nadelig omdat het onvermijdelijk is dat in de overgangsperiode de brandwachten een berg aan niet-genoten verlofaanspraken opbouwen en dat er niet voldoende tijd beschikbaar zou blijven om de geoefendheid van de brandwachten op peil te houden. Verlofaanspraken die ze later ooit moeten verlenen aan de brandwachten.

Wat wil de gemeente?

De gemeente wil nu meteen een vierploegen rooster invoeren. De systematiek van 24 uur op 48 uur af wordt in dit 4-ploegenrooster afgewisseld met weken met dagdiensten en weken waarin de brandwachten zijn ?vrijgeroosterd?. Dit systeem leidt ertoe dat al het verlof van de brandwachten in het rooster moet worden opgenomen om er voor te zorgen dat een gemiddelde werkweek van 36 loon-uren binnen het wettelijk gestelde max. van 48 uur p/wk wordt gehaald. In dit vierploegenrooster hebben de brandwachten geen enkele snipperdag meer over die ze vrij kunnen aanvragen. Dit is een van de redenen dat de ondernemingsraad bij de brandweer geen instemming heeft willen geven aan dit plan van de gemeente. De gemeente heeft echter wel instemming van de ondernemingsraad nodig voordat ze dit rooster kunnen invoeren. Tenzij natuurlijk een rechter anders oordeelt.
Maar er is meer aan de hand...

(Brand)veiligheid?

Als de gemeente nu een vierploegenrooster invoert zijn er op elk moment slechts 37 brandwachten beschikbaar. Er zijn dus maar twee mannen of vrouwen "extra" voor het opvangen van ziekteverzuim, etc. Hiermee neemt de gemeente doelbewust een enorm risico. Een griepgolf kan er voor zorgen dat er opeens brandweerauto's niet volledig bezet zijn, of zelfs moeten uitvallen. Dit betekent dat de kans wordt vergroot dat bij een brand de aanrijtijd omhoog gaat, omdat de dichtstbijzijnde brandweerpost niet paraat is. Ook zullen de brandwachten zelf langer moeten wachten als zij zelf de hulp inroepen van een tweede wagen. Dit risico is voor de SP onaanvaardbaar.

De gemeente moet door de bocht.

Volgens de SP moet de gemeente eindelijk eens gaan luisteren naar de brandweer. Het plan van de gemeente is op dit moment zowel uit sociaal oogpunt (de motivatie van de brandwachten wordt wel erg onder druk gezet door het plan er doorheen te willen drukken) als op het punt van (brand)veiligheid onaanvaardbaar. Het nadeel van het ontstaan van aanspraken van brandwachten op niet-genoten verlof moet hieraan ondergeschikt worden gemaakt. Het is immers een probleem waar de gemeente zelf verantwoordelijk voor is.

Naschrift: Vandaag zijn het College voor Arbeidszaken van de VNG en de AbvaKabo FNV en de andere bonden tot een accoord gekomen waarbij de gemeente af kan wijken van haar voornemen. (Zie Onderhandelingsaccoord Arbeidstijden Brandweer 7 maart) We hopen dan ook dat de gemeente dit doet en afziet van het kort geding op vrijdag 9 maart 2007.