Utrecht

Vandaag wordt de Voorjaarsnota besproken in de Utrechtse gemeenteraad. Hierbij de inbreng van SP-fractievoorzitter Tim Schipper.

Voorzitter,

Een jaarlijks terugkerend fenomeen is de mail van de griffier, genaamd leidraad behandeling voorjaarsnota, waarin hij aandringt op focus op besluitvorming tijdens het slotdebat. Een mooie traditie, die niet heeft kunnen voorkomen dat ik al een paar keer om half vier ’s nachts thuiskwam. Half vier gaan we vandaag niet redden, vanwege de komst vanavond van de man hierachter mij (verwijzing naar Koning Willem-Alexander op het staatsportret achter het spreekgestoelte - red.), waarvoor mijn hartelijke dank. Meneer de griffier, u krijgt eindelijk uw zin, want anders redden we het niet voor zessen vanmiddag.

Ter zake dus. Voorzitter, ik houd van puzzelen. Een cryptogram of sudoku gaat er wel in, in mijn vrije tijd. Het genoegen houdt echter op als er vele uren gaan zitten in het ontrafelen van de combinatie van een sudoku heavy en een vijfstippencryptogram die Jaarstukken 2013 en Bestedings- en dekkingsvoorstellen heten. Ik wil als raadslid gewoon kunnen volgen wat er met de bedragen gebeurt die overblijven in een jaar en dat moet optellen tot nul. Ik moet er vanuit kunnen gaan dat als er een min staat er ook een min bedoeld wordt. We kwamen in totaal tot een verschil van een miljoen of 17. Dertien bladzijdes errata waren nodig om dat recht te trekken. Goed, we zullen in lijn met het Nederlands elftal zeggen dat het eindresultaat telt, maar het spel kan echt beter. Ik hoop dat volgend jaar te kunnen constateren en ik neem aan de wethouder ook. Graag zijn reactie.

Wat we vervolgens hebben is een voorjaarsnota met daarin het actuele financiële wel en wee – vooral wee - en de beleidsvoornemens van het nieuwe college dat daarmee heeft te dealen. Een college waar we als SP met genoegen deel van uitmaken. Geen machtige ambities en nieuwe beleidsvisies, maar de basis op orde. Nuchterheid, stoppen met grootdenken en voor de uitvoering van je beleid gebruik maken van de inbreng en inzet uit de buurten. Een flinke pot om hier in de stad zelf de pijn van de Haagse bezuinigingen op de zorg op te vangen. Hoe vaak heb ik daar al niet om gevraagd de afgelopen jaren? Niet janken, zelf opruimen.

Een goed voorbeeld van die nuchterheid en het betrekken van de bewoners is de reactie van het college op het rapport van LAGroup dat al vorig jaar september verscheen, over het cultuurforum Leidsche Rijn Centrum. Als de bomen niet tot in de hemel blijken te groeien, dan niet in een la stoppen, maar naar buiten ermee en de boer op om in gesprek met de betrokkenen te bepalen wat we wél kunnen doen.

Een collegeakkoord met ruimte voor alternatieve meerderheden in de raad, juist omdat niet alles is dichtgetimmerd. We gaan bij de begroting zien hoe het college de vertaalslag maakt naar de programma’s en dan zullen we kijken of daaraan nog wat te klussen valt. Onze deur staat zoals altijd open.

Maar ook nu al hebben we een paar zorgen, wensen en tips voor het college. Enkele daarvan zijn of worden nog door andere fracties ingebracht, met onze handtekening eronder. Ik noem de structurele dekking voor de exploitatie van Castellum Hoge Woerd even als voorbeeld.

Onze zorgen betreffen de enorme ruis rond de huisvesting van de centrale bieb. Na het struikelen van de megabieb op het Smakkelaarsveld zijn er in het collegeakkoord duidelijke nieuwe financiële kaders gesteld waarbinnen de bibliotheek moet opereren. Tot nu toe krijgen we van die kant alleen maar plannen te zien die daar ruim overheen gaan en toeschrijven naar vestiging op de Neude. Dat zou hartstikke mooi zijn, maar als het niet uit kan, dan kan het niet. In deze tijd doet de gemeente er goed aan om te investeren in de bestaande eigen panden. Gemeenschapsgelden zijn niet bedoeld om de problemen van een projectontwikkelaar op te lossen. Wat ons in die hele discussie nog minder bevalt, zijn omineuze woorden die langskwamen in de media dat er in het hele spel wel eens minder geld over zou kunnen blijven voor de wijkvestigingen. Ik wil van het college een hele duidelijke toezegging dat de huisvesting dan wel herhuisvesting van de centrale bieb niet ten koste mag gaan van de wijkvestigingen. Zo nodig heb ik daarvoor een motie.

Zorgen ook om de wederom opgelopen tekorten in het stationsgebied. Met een nieuw tekort van 9,7 miljoen over 2013, staat de gemeentelijke bijdrage inmiddels op 121 miljoen, waar ooit afgesproken was dat het bij 70 miljoen zou blijven. Een overschrijding van 73%. En dan zie je in de verantwoording vooral geld overblijven op het sociale domein. Via het diepriool van de algemene middelen – zo noemde ik het in de commissie - lijkt dat dan terecht te komen in het afvoerputje stationsgebied. Door de onduidelijkheid van de cijfers in de jaarstukken wordt dat gevoel versterkt. Tegenvallers kunnen voorkomen, maar dit verhaal horen we nou steeds maar weer. College, hoe gaat u ervoor zorgen dat u dit eindelijk in de klauwen krijgt?

Tegenvallers ook - en opnieuw - in de bouwkosten van het Muziekpaleis en meer op til, door de geconstateerde geluidslekken. Een geniaal brein heeft ooit verzonnen dat we als gemeente tegenvallers op de exploitatie bijplussen de eerste 10 jaar en dat dreigt er nu echt van te komen, als de programmering naar beneden moet worden bijgesteld. College, op wie gaan we dat verhalen? Wij verwachten dat u alles op alles zet om dat niet opnieuw op kosten van de Utrechters te laten gaan. Hoe gaat u dat doen?

Voorzitter, een huurstijging van gemiddeld 22% bij vrijkomende sociale huurwoningen over 2011-2013 exclusief de gevolgen van de verhuurderheffing. Voor verkoop gelabelde woningen die lang leeg staan en als ze weer verhuurd worden is dat voor de hoofdprijs. Stagnerende renovaties, juist in een aantal complexen met de slechtste energielabels. Renovaties die wel doorgaan en steeds maar weer een bron van ellende blijken voor de bewoners, als ze tijdens de verbouwing moeten blijven zitten. Ik weet dat het ook deze wethouder wonen allemaal een doorn in het oog is. De raad heeft er al vaak over gesproken: de bestaande afspraken met de corporaties moeten worden aangescherpt en dat gaat hopelijk in de loop van dit jaar gebeuren. We – en dat zijn de fracties van Partij van de Dieren, ChristenUnie, D66 en Groenlinks - willen hem graag een steun in de rug geven, in de vorm van een boodschappenlijstje voor de corporaties, want het moet en kan echt beter.

Voorzitter, het gratis geld is op. Dat werd ons ondubbelzinnig duidelijk bij de collegebesprekingen en het blijkt natuurlijk ook uit het financiële beeld in de voorjaarsnota. Des te meer reden om goed te kijken wat je aan plannen en projecten op de plank hebt liggen die wel een onsje minder kunnen, zoals de infrastructuur bij het Anne Frankplein. Een zogeheten pro memorie-post in de beleidsvoornemens van de coalitie, waarvan de wethouder in de commissie zei dat ze erop terug zou komen.

We willen dat voornemen toch wel wat aanscherpen. Temeer omdat in het collegeakkoord staat dat de financiële vertaalslag zichtbaar wordt bij de begroting 2015. Dat is ook onze innige wens, want dan weet je tenminste precies hoe dik je portemonnee volgend jaar is en we denken dat hier echt winst te behalen valt. Lukt dat de wethouder en zo nee, wanneer lukt het dan wel? Ik heb eventueel een motie achter de hand om de deadlines wat harder neer te zetten.

“Ik kom erop terug”, waren ook de woorden van wethouder Jansen in de commissie, toen ik hem vroeg naar de voortgang bij het gezondheidscentrum Hoograven.  Voor hem dus dezelfde vraag als aan wethouder van Hooijdonk. Ik weet dat er volop overleg is met de betrokken huisartsen en therapeuten, maar het zou me een lief ding waard zijn als we er binnen afzienbare tijd eindelijk een klap op kunnen geven. Wat is dus ‘afzienbare tijd’ en wat heeft de wethouder eventueel nodig van de raad om de boel te bespoedigen? Ik wees er in de commissie bijvoorbeeld al op dat voor gezondheidscentrum Lunetten de gemeente 100% garant staat voor de lening. En dat is hier volgens mij helemaal niet nodig. Ik hoor het graag.

Ja en dan de sport. Doordat andere hele belangrijke zaken de vorige keer veel tijd vroegen, doen we de eindrapportage Taskforce Sport er vandaag even bij, zo lijkt het. Geïntegreerd in de woordenbrij over de voorjaarsnota. Dat doet onvoldoende recht aan het belang ervan en verdient geen herhaling.

Voorzitter, een unaniem aangenomen amendement bij de voorjaarsnota 2013 heeft uiteindelijk geleid tot deze gezamenlijke eindrapportage van de VSU (Vereniging Sport Utrecht) en de gemeente. En wij denken dat het voor het overgrote deel een evenwichtig voorstel is, al gaat een bezuiniging op sport eigenlijk de hele raad aan het hart.
We zitten nog met twee pijnpunten, zoals de effecten voor de verenigingen die niet huren bij de gemeente. De ChristenUnie sprak daar al over en diende een amendement in. Het idee achter dat amendement daar kunnen we goed mee leven, zeker omdat het niet uit de lucht gegrepen is, maar elders al staande en goed lopende praktijk is. Waar we moeite mee hebben is de dekking uit de stimulering van voetballen op zondag, al begrijp ik die keuze vanuit de ChristenUnie wel. Ik zou graag de ideeën van de wethouder willen horen op dit punt. Onderschrijft hij de klacht van bijvoorbeeld de tennisverenigingen en wat wil hij ermee? Ik zou me kunnen voorstellen dat als er inderdaad reparatiewerk te doen is, dat dit ook nog kan bij de begroting 2015.

Dan de studentensportverenigingen en het amendement van GroenLinks. We snappen heel goed dat ook zij niet zitten te wachten op een korting en de daaraan verbonden mogelijke contributiestijging, al zal die naar verwachting niet veel meer belopen dan een paar biertjes per jaar. Maar wij vinden ook dat de Universiteit een rol te spelen heeft. In vergelijking met andere studentensteden investeert onze universiteit relatief weinig in sport. Wat ons betreft gaat de studenten sportraad daar eerst – met heel veel studentensporters - op de koffie en doet de wethouder vanuit de gemeente ook moeite om aan die kant meer beweging te krijgen. Is hij daartoe bereid? GroenLinks haalt de dekking – net als de ChristenUnie – uit de stimulering zondagcompetities voetbal, iets waar vanuit een brede raadsmeerderheid al lang op aangedrongen wordt. Als beide amendementen het halen, dan is dat hele potje leeg als ik goed heb geteld. Anderhalve ton lijkt heel wat, maar het is over drie jaar verdeeld over alle verenigingen die willen deelnemen. En die omschakeling loopt voor de clubs ook niet op water. Het lijkt ons niet op voorhand zinnig om aan die pot te tornen, maar ik wacht de beantwoording van het college even af.

Voorzitter, ik rond af met een compliment aan het college voor de vlotte wijze waarop er met Kyteman een huurovereenkomst is gesloten voor Tivoli Oudegracht. Behoud Tivoli als culturele bestemming, stond in ons verkiezingsprogramma. Dat belooft nog wat voor de komende jaren, als dit het tempo is waarop het college zaken doet.

O ja, voor ik het vergeet. College, u neemt die motie van de VVD over de bushaltes Vredenburg natuurlijk over, toch?

Tim Schipper

Fractievoorzitter SP