Utrecht

De vestiging van een XL supermarkt in Leidsche Rijn, pal aan de A2, zal leiden tot een slag om de koopkrachtige consument, waardoor een groot aantal wijk- en dorpswinkelcentra in de regio het loodje zullen leggen. De overheid moet een dergelijke concurrentieslag voorkomen, omdat die ten koste gaat van de leefbaarheid van wijken en de files verder zal doen toenemen.

SP-fractievoorzitter P.Jansen in de Utrechtse gemeenteraad wil daarom dat de gemeenteraad het Utrechtse college zo snel mogelijk terugfluit met haar plan om in het gebied Wetering-Zuid een supermarkt van 4.000-5.000 m2 te vestigen. Dat is drie keer de omvang van de grootste supermarkt in de regio. Jansen heeft zich ook gericht tot Provinciale Staten en het Bestuur Regio Utrecht, met het verzoek om regels te stellen aan het maximale vloeroppervlak van supermarkten.

De SP schat dat het invloedsgebied van de XL supermarkt zich minstens 10 kilometer rond de vestiging zal uitstrekken. Dat betekent dat bezoekers niet alleen uit de nieuwbouwwijken van Leidsche Rijn zullen komen, maar ook uit de bestaande wijken in de gemeente Utrecht (met inbegrip van Vleuten en De Meern) en uit Maarssen, IJsselstein en Nieuwegein.

Ongetwijfeld zou een dergelijke vestiging tot een ware aardverschuiving in het koopgedrag in de regio leiden en het begin betekenen van een schaalvergrotingsoperatie zonder weerga. Als immers aan een supermarktketen toestemming wordt gegeven voor een megavestiging, zal het onmogelijk worden om anderen te beletten hetzelfde te doen. Sterker nog: buurgemeenten die hun koopkracht zien wegvloeien naar de Supermarkt XL zullen niet weten hoe snel ze toestemming moeten geven aan een concurrerende keten voor een XL op hun eigen grondgebied. De effecten zullen zich ook niet beperken tot de food-sector: de Supermarkt XL zal naar buitenlands voorbeeld ook een groter aandeel non-food in zijn assortiment opnemen. Daarbij worden de krenten uit de pap gehaald van een groot aantal andere marktsegmenten. Met andere woorden: alle winkels in die segmenten zullen een deel van hun omzet zien wegvloeien naar de megawinkel.

De prijs voor deze schaalvergroting wordt elders betaald: vele wijk- en dorps­winkelcentra zullen eerst wegkwijnen en vervolgens het loodje leggen. De daardoor veroorzaakte gevolg­kosten in de vorm van stadsvernieuwing en flankerend beleid komen op het bordje van de overheid, dus de belastingbetaler. De autostromen op ons overbelaste wegennet zullen nog verder aanzwellen, waarbij de peperdure gevolginvesteringen eveneens voor rekening van de belastingbetaler komen. Bewoners die niet beschikken over (tenminste) een auto beschikken straks niet meer over een winkel op fietsafstand. De SP wijst erop dat de Engelse overheid, die vijftien jaar geleden de deur open zette voor grootschalige supermarkten, is teruggekomen van haar liberale beleid toen de gevolgen voor de leefbaarheid duidelijk werden.

De SP stelt voor om de maximale omvang van supermarkten in de provincie Utrecht te beperken tot 1.500 m2 vloeroppervlak. Bij dit oppervlak is een zeer compleet assortiment in de foodsector mogelijk, aangevuld met een beperkt assortiment in de nood-food, bij een verzorgingsgebied van ca. 15.000 inwoners.

Lees ook:

Kans op megasuper slinkt (30-10-2003)